een van de meest misbruikte woorden in onze taal
Fritz Perls, de vader van de Gestalttherapie, merkte op dat mensen de enige levende soort zijn met het vermogen om hun eigen groei aanzienlijk te belemmeren. Hoe? Meestal, zei Perls, door te proberen iets te zijn wat we niet zijn. Perls merkte graag kort en bondig op: ‘Proberen mislukt.’
Ik ga proberen
“Ik ga proberen u door te verbinden” zegt de stem aan de andere kant, maar waarom zegt ze niet “ Ik verbind u door”? “Ik ga proberen de bal goed te raken”, zegt de golfer, en vervolgens vliegt er een plag door de lucht. Of iemand zegt: “ik ga proberen wat gezonder te eten”… Proberen? Maar waarom doe je het dan niet gewoon?
Hoe vaak wordt dit woord ‘proberen’ misbruikt! Waarom doen we niet gewoon wat er gedaan moet worden? Kenmerkend hiervoor is dit verhaal uit het verre Oosten:
Probeer eens…
Een leerling komt naar zijn leraar gesneld. “Meester, meester, ik probeer te mediteren, maar het wil maar niet lukken.”
De meester kijkt hem rustig aan en zegt: “Breng mij eens een naald”. De leerling verdwijnt en komt even later met een naald terug. Hij geeft hem aan zijn meester, “Alstublieft, hier is de naald”.
De meester neemt de naald aan en laat hem vervolgens op de grond vallen. “Probeer de naald eens op te rapen”.
De leerling bukt zich, raapt de naald op en geeft deze aan de leraar. Deze neemt hem aan en laat hem opnieuw op de grond vallen. “Probeer nog eens de naald op te rapen”.
De leerling raapt opnieuw de naald op van de vloer en geeft hem aan zijn meester. Die pakt hem aan en laat hem weer op de grond vallen. “Probeer de naald op te rapen”.
De leerling maakt aanstalten om zich opnieuw te bukken, maar stopt dan met zijn beweging en kijkt zijn meester aan. Eindelijk is het tot hem doorgedrongen, is hem een licht opgegaan. Eindelijk begrijpt hij.
Doe het gewoon; je kunt het!
Voortdurend proberen geeft je het gevoel dat je iets niet kunt. En ongemerkt ontwikkel je dit tot gewoonte. Het niet-kunnen kan daardoor onder de oppervlakte tot een permanent gevoel van mislukking leiden. Natuurlijk zal je, als iets nieuw voor je is en je het nog niet kunt, moeten oefenen om vaardigheid te ontwikkelen. Echter gebruiken we te vaak het woord proberen voor vaardigheden die we al lang onder de knie hebben. De telefoniste kan prima doorverbinden, de golfer kan prima de bal raken, je kunt best gezond eten. Dat hoef je allemaal niet te proberen.
Dus, al onze goede bedoelingen ten spijt, als je nog eens iets leuks wilt proberen, doe het dan gewoon! Want in tegenstelling tot wat Perls zegt, mislukt proberen niet, maar kunnen we meestal prima doen wat we zeggen dat we proberen te doen.
