In het klassieke werkje ‘Zen in de kunst van het boogschieten’ vertelt filosoof prof. Eugen Herrigel over zijn worsteling om de Japanse boogschietkunst onder de knie te krijgen. Het spannen van de boog alleen al is zo zwaar, dat het trillen van de armen het onmogelijk maakt een pijl op te leggen, laat staan deze fatsoenlijk weg te schieten. In zijn inleiding op het boek legt zen-meester D.T. Suzuki uit dat de Japanse kunsten niet bedoeld zijn om enig nuttig doel noch een zuiver esthetisch genoegen na te streven. Hij legt uit dat de schutter een bewustzijnstoestand bereikt die in Japan Satori wordt genoemd, waarbij hij volkomen vrij en van zichzelf losgeraakt is.
Het volgende verhaaltje gaat over deze Zen-essentie.
Het was een schitterende dag en Lieh Tzu liet zien hoe goed hij kon boogschieten. Toen hij zijn boog had gespannen, liet hij een schaal water op zijn linker onderarm zetten.
Nadat hij zijn eerste pijl wegschoot, spande en schoot hij snel een tweede, en een derde, enzovoorts. Elke pijl werd afgeschoten terwijl de vorige nog in vlucht was. En al die tijd morste hij geen druppel water.
Zijn meester, die stil toekeek, vroeg hem: “Als we een hoge bergpas zouden beklimmen en je stond op de rand van een kloof van duizend meter diep, zou je dan nog steeds zo kunnen schieten als nu?”
“Natuurlijk!”, zei Lieh Tzu, “Ik heb dit geoefend vanaf een paard en zelfs met een bewegend doel. Als meester van de boog zal ik zeker ook in staat zijn dit te doen boven een bergkloof.”
Samen trokken ze de bergen in en zochten een diepe kloof op. Zijn meester deed een paar stappen naar achteren en stond met zijn voeten half over de rand van de bergkloof. Hij vroeg Lieh Tzu naar voren te komen. Toen Lieh Tzu de rand bereikte en in de afgrond keek, werd hij duizelig, het koude zweet brak hem uit en hij moest gaan liggen. Het zweet gutste over zijn gezicht en z’n handen trilden zo erg dat hij z’n boog niet eens vast kon houden.
Zijn meester lachte en zei: “ De ware meester kan een pijl afschieten onder alle omstandigheden. Of hij nu naar de blauwe lucht boven zich kijkt of naar de afgrond van de dood onder hem – het deert hem niet. Niets kan zijn innerlijke vrede verstoren. Jij trilt zo hevig dat je je boog niet eens vast kunt houden. Hoe kun jij jezelf meester van de boog noemen?”
– Lieh Tzu
